Маусым айынан бастап Өзбекстанның кеден органдары себептерін түсіндірместен декларацияларды қабылдаудан бас тарта бастады.
2025 жылдың маусым айынан бастап Өзбекстанда заңнамада ресми тыйым болмағанына қарамастан, жеке тұлғалар арасында кедендік 74-режим арқылы автокөліктерді беру мәмілелерін рәсімдеу іс жүзінде тоқтатылды. Бұрын бұл схема көлік иелері арасында кеңінен қолданылатын: адам автокөлікті өз атына әкеліп, кейін оны кедендік рәсімдеуге дейін басқа тұлғаға бере алатын.
Маусым айынан бастап Өзбекстанның кеден органдары себептерін түсіндірместен декларацияларды қабылдаудан бас тарта бастады, бұл мұндай әрекеттердің заңдылығына және олардың автонарыққа әсеріне қатысты қызу пікірталастарға алып келді.
Кедендік кодекске сәйкес, 74-режим тауарларды ел аумағында уақытша сақтау мүмкіндігін береді, бұл ретте баждар мен салықтар төленбейді. Автокөліктер жағдайында бұл бір тұлғадан екінші тұлғаға беру кезінде қосарланған салық салудан жалтаруға мүмкіндік беретін. Алайда енді жүйе мұндай операцияларды бұғаттап, «коммерциялық мақсатта және бөлшек саудаға әкелуге тыйым салынған» деген белгі қояды. Формалды түрде жеке тұлға автокөлікті тек жеке пайдалану үшін ғана әкеле алады. Тіпті көлікті туысқанға немесе жақын адамға беруге тырысқанда да жүйе өтінімді негізсіз түрде қабылдамайды.
Нарық сарапшылары мұндай шаралар бейресми сипатқа ие екенін және бірде-бір нормативтік құжатта бекітілмегенін атап өтуде, бұл олардың құқықтық негізділігіне қатысты сұрақтар туындатады. Автонарық қатысушылары ескертеді: автокөліктерді рәсімдеуден жаппай бас тарту импорт көлемінің қысқаруына, көлік тапшылығына және бағаның күрт өсуіне алып келуі мүмкін. Нарықтағы бәсекелестік орта тарылып, қарапайым тұтынушылар үшін көліктің қолжетімділігі төмендейді.
Шектеулердің кенет енгізілуі ерекше алаңдаушылық тудырып отыр. Әдетте кедендік реттеу саласындағы өзгерістер жарияланғаннан кейін кемінде үш айдан соң күшіне енеді. Сонымен қатар, сарапшылар болашақта автокөлікті заңды тұлғадан жеке тұлғаға беруге де осындай жолмен тыйым салынуы мүмкін екенін жоққа шығармайды.